dmnorthospine.com

Kasım 24, 2025

Ergenlikte Skolyoz Fark Edildiğinde Ne Yapmalı? Aile ve Hasta İçin Yol Haritası

Ergenlik dönemi, omurga gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir ve bu nedenle skolyoz (omurganın yana doğru eğrilmesi) çoğunlukla bu yaşlarda fark edilir. Erken fark edilen skolyozun tedavisi çok daha başarılıdır; bu yüzden ailelerin doğru adımları bilmesi büyük önem taşır.

Aşağıda, ergenlik döneminde skolyoz fark edildiğinde izlenmesi gereken net ve pratik bir yol haritasını bulacaksınız.

1. İlk Belirtileri Ciddiye Alın

Ergenlikte skolyoz başlangıcı çoğu zaman ağrısızdır. Bu nedenle çocuk şikâyet etmese bile, aile bazı görsel değişikliklerle durumu fark edebilir:

Omuzlardan birinin diğerine göre daha düşük durması
Bel kıvrımlarında sağ–sol asimetrisi
Öne eğildiğinde sırtta bir tarafta kabarıklık (kümbet görünümü)
Omurganın arkadan bakıldığında düz yerine hafif S veya C şeklinde görünmesi
Kıyafetlerin vücutta bir tarafa doğru kayması, eteğin/pantolonun yamuk durması

Bu bulgular fark edildiğinde “büyüme ile düzelir” diyerek beklemek doğru değildir. Mutlaka uzman değerlendirmesi gereklidir.

2. Ortopedi ve Omurga Cerrahına Başvurun

Çocuk ortopedisi veya omurga cerrahisi ile ilgilenen bir ortopedi uzmanı tarafından muayene yapılmalıdır. Muayenede:

Skolyoz açısı (Cobb açısı)
Omurgadaki rotasyon miktarı
Büyüme potansiyeli (örneğin Risser evresi)
Omurganın esnekliği ve eğriliğin tipi

belirlenir. Bu bilgiler, hangi tedavinin ne kadar süreyle uygulanacağına karar vermede kritik rol oynar.

3. Röntgen ile Kesin Tanı Konur

Fizik muayene sonrasında tam omurga ön–arka (AP) ve yan grafileri çekilir. Bu sayede:

Eğriliğin derecesi (Cobb açısı)
Hangi seviyeleri tuttuğu (göğüs, bel veya her ikisi)
İlerleme riski

daha net ortaya konur.

Ailelerin en sık sorduğu soru şudur: “Bu eğrilik ilerler mi?” Bu sorunun cevabı; çocuğun büyüme hızına, mevcut açıya ve eğriliğin tipine göre değişir.

4. Eğrilik Açısına Göre Tedavi Planı

A) 0–20 Derece: Hafif Skolyoz

Hafif skolyozlarda genellikle:

4–6 ay aralıklarla düzenli takip
Doğru duruş (postür) eğitimi
Skolyoza özel egzersizler (özellikle Schroth tabanlı programlar)
Genel omurga ve gövde kaslarını güçlendirme egzersizleri

yeterli olabilir. Amaç, eğriliğin ilerlemesini durdurmak ve duruşu desteklemektir.

B) 20–40 Derece: Orta Derece Skolyoz

Bu açı aralığında ve büyüme süreci devam eden çocuklarda ilerleme riski yüksektir. Tedavide:

Korse kullanımı (çoğunlukla günde 18–23 saat önerilir)
Profesyonel fizyoterapist eşliğinde skolyoz egzersizleri
Yakın röntgen takibi (3–4 ayda bir)

ön plandadır. Korse, çoğu aile tarafından “eğriliği düzelten” bir tedavi gibi düşünülse de, esas görevi eğriliğin ilerlemesini durdurmak veya yavaşlatmaktır.

C) 40 Derece ve Üzeri: İleri Derece Skolyoz

Özellikle büyümenin sürdüğü hastalarda 40 derece ve üstü eğriliklerde ilerleme olasılığı yüksektir. Bu durumda:

Omurga cerrahisi açısından detaylı değerlendirme
Genelde 45–50 dereceyi geçen eğriliklerde cerrahi tedavi planlanması
Bazı seçilmiş olgularda büyümeye izin veren özel çiviler veya bağlama sistemleri (growing rod, VBT vb.)

gündeme gelebilir.

5. Egzersiz Skolyoz Tedavisinin Olmazsa Olmazıdır

Skolyoza özel egzersiz programları; klasik “sırt egzersizleri”nden farklı, üç boyutlu koreksiyon prensipleriyle hazırlanmış programlardır. Özellikle Schroth yöntemi gibi bilimsel temelli yaklaşımlar:

Omurga çevresi kas dengesizliklerini düzenler
Solunum egzersizleri ile gövdeyi uzatma ve açma sağlar
Korse tedavisinin etkinliğini artırır
İlerleme hızını yavaşlatabilir

Evde tek başına yapılan, takipsiz egzersizler yeterli değildir. Skolyoz konusunda deneyimli bir fizyoterapist eşliğinde programlanmış egzersiz büyük önem taşır.

6. Skolyoz Cerrahisinden Korkmalı mıyız?

Günümüzde skolyoz cerrahisi; modern implantlar, nöromonitörizasyon ve gelişmiş yoğun bakım imkânları sayesinde, geçmişe göre çok daha güvenli hale gelmiştir. Doğru merkezde, deneyimli bir omurga cerrahı tarafından yapıldığında:

Eğriliğin büyük kısmı düzeltilebilir
Duruş ve görünüm belirgin şekilde iyileşir
Ağrı ve dengesizlik şikâyetleri azalır

Cerrahi sonrası süreçte pek çok ergen hasta:

1–2 gün içinde ayağa kalkıp yürümeye başlayabilir
Genellikle 3–4 hafta içinde okula dönebilir
3–6 ay içinde kontrollü şekilde spora dönüş yapabilir

Bu süreler her hasta için aynı olmayabilir, ancak aile ve çocuk için önceden net bir plan çıkarılması, kaygının azalmasına yardımcı olur.

7. Ailelerin Sık Yaptığı Hatalar

Ergenlik skolyozunda aşağıdaki hatalar sık görülür:

“Nasıl olsa büyüme bitince düzelir” diyerek kontrolü geciktirmek
Korseyi düzensiz veya kısa süreli kullanmak
Sadece yüzme veya pilates ile skolyozun tamamen düzeleceğini düşünmek
İnternetteki yanlış bilgilerle gereksiz korku ve kararsızlık yaşamak
Ameliyattan aşırı derecede korkup, gerekli olduğu halde ertelemek

Bu hatalar, eğriliğin ilerleme riskini artırabilir ve daha ağır cerrahi gereksinimine yol açabilir.

8. Psikolojik Destek ve İletişim

Ergenlik, zaten başlı başına zor bir dönemdir. Skolyoz tanısı, duruşta değişiklik ve korse kullanımı; özgüven, beden algısı ve sosyal yaşamı etkileyebilir.

Aile için önemli noktalar:

Çocuğu “hasta” kimliğine hapsetmemek
Korseyi bir ceza değil, tedavinin parçası olarak anlatmak
Arkadaş ilişkilerini ve okul yaşamını mümkün olduğunca normal sürdürmek
Gerekirse psikolojik danışmanlık ve rehberlik desteğini sürece dahil etmek

9. Düzenli Takip: En Kritik Adım

Skolyozun en hızlı ilerlediği dönem, büyümenin en hızlı olduğu dönemdir. Bu yüzden ergenlik skolyozu yakın ve düzenli takip gerektirir.

Genel olarak takip aralıkları şöyle olabilir:

Hafif skolyoz: 6 ayda bir
Orta skolyoz veya korse kullanan hastalar: 3–4 ayda bir
Hızlı büyüme döneminde olanlar: 2–3 ayda bir

Her kontrolde sadece röntgen değil, omurganın klinik görünümü ve duruşu da değerlendirilmelidir.

Sonuç: Erken Tanı, Daha Az Tedavi ve Daha İyi Sonuç

Ergenlik döneminde skolyozun erken fark edilmesi ve ortopedi–omurga cerrahisi uzmanı tarafından izlenmesi, tedavi başarısını belirleyen en önemli faktördür.

Doğru bir yol haritası ile: