Rejeneratif Ortopedi
Diz Ağrısında Exosome Tedavisi: Kök Hücreden Gelen Büyüme Faktörleri
Exosome tedavisi; kök hücrelerden salınan büyüme faktörleri ve biyolojik sinyaller ile doku yenilenmesini desteklemeyi hedefleyen, eklem içine uygulanan modern bir yaklaşımdır. Doğru hasta, ortopedi muayenesi ile belirlendiğinde diz ağrısında azalma ve fonksiyonda iyileşme sağlanabilir.
Exosome Nedir, Dizde Nasıl Çalışır?
Exosome’lar hücreler arası iletişim taşıyan mikroskobik veziküllerdir. İçerdikleri büyüme faktörleri, proteinler, miRNA’lar ve sinyal molekülleri; eklemde inflamasyonun düzenlenmesi, kıkırdak hücrelerinin desteklenmesi ve doku onarımının uyarılması gibi süreçlere katkıda bulunabilir. Diz eklemine hedefli uygulama ile amaç, ağrıyı azaltmak ve günlük aktivitelerde rahatlama sağlamaktır.
Hangi Hastalar İçin Uygun?
- Erken–orta evre osteoartrit (kireçlenme)
- Kıkırdak ve/veya menisküs kaynaklı ağrı ve fonksiyon kaybı
- İlaçlar, fizik tedavi veya diğer enjeksiyonlara rağmen süren ağrı
- Cerrahi düşünmeyen veya cerrahiye uygun olmayan hastalar
Önerimiz: Uygunluk mutlaka muayene ve gerekli görülürse görüntüleme (MRG/USG) ile netleştirilmelidir. Doğru hasta seçimi, tedavi başarısında belirleyicidir.
Kimler İçin Uygun Olmayabilir?
- İleri evre eklem deformitesi ve belirgin mekanik kilitlenme
- Aktif enfeksiyon, bölgesel cilt lezyonu
- Kontrolsüz sistemik hastalıklar veya kanama bozukluğu
- Yakın dönemde uygulanan bazı tedavilerle olası etkileşim (hekim değerlendirir)
Uygulama Öncesi Hazırlık
- İlaçlarınız (kan sulandırıcı, antiinflamatuvar vb.) hekiminize bildirilir; gerekli düzenleme yapılır.
- Son 3–6 ay içindeki tetkikleriniz ve görüntülemeleriniz değerlendirilir.
- Uygulama günü bölgesel hijyen ve rahat kıyafet önerilir.
Uygulama Nasıl Yapılır?
Exosome, poliklinik koşullarında eklem içine tek kullanımlık steril iğne ile uygulanır. Gerekli olgularda ultrason eşliğinde hedefleme tercih edilebilir. İşlem genel olarak kısadır; hastanede yatış gerektirmez.
İşlem Sonrası
- İlk 24–48 saatte relatif istirahat ve buz uygulaması önerilebilir.
- Hekiminiz kademeli egzersiz/fizyoterapi planı düzenler.
- Günlük yaşama dönüş genellikle hızlıdır; ağır yüklenmeler aşamalı artırılır.
- Klinik duruma göre tek seans veya seri protokol planlanabilir.
Beklenen Etkiler ve Zaman Çizelgesi
- Hafta 1–2: Erken dönemde hassasiyet azalması; bazı hastalarda geçici dolgunluk hissi olabilir.
- Hafta 3–6: Ağrı skorlarında düşüş ve yürüme/merdiven inip çıkma gibi aktivitelerde rahatlama hedeflenir.
- Ay 2–3: Egzersizle birlikte hareket açıklığında ve eklem fonksiyonlarında ilerleme beklenir.
Not: Yanıt kişiden kişiye değişir; yaş, kilo, aktivite düzeyi, ek eşlik eden hastalıklar ve eş zamanlı tedaviler (fizyoterapi vb.) sonucu etkiler.
Başarıyı Artıran Faktörler
- Doğru endikasyon ve hasta seçimi
- Görüntüleme eşliğinde doğru hedefe uygulama
- Kişiye özel fizyoterapi/egzersiz programı
- Vücut ağırlığı yönetimi ve eklem koruma prensipleri
Diğer Enjeksiyonlarla Kıyaslama (Özet)
Yöntem | Hedef | Avantaj | Dikkat |
---|---|---|---|
Exosome | Yenilenme sinyalleriyle kıkırdak ve yumuşak doku desteği | Onarım odaklı yaklaşım; inflamasyon modülasyonu | Uygun hasta seçimi ve protokol takibi kritik |
PRP | Trombosit kaynaklı büyüme faktörleri | Uzun yıllardır kullanılmakta; bazı olgularda faydalı | Preparat kalitesi ve protokoller değişken |
Viskosuplemantasyon (HA) | Eklem kayganlığını artırma | Geçici sürtünme/konfor artışı | Etkisi genellikle sınırlı ve zamanla azalan |
Kortikosteroid | İnflamasyon baskılama | Hızlı kısa süreli rahatlama | Tekrarlayan kullanıma dikkat; yapısal desteği yok |
Sık Sorulan Sorular
Ağrım tamamen geçer mi?
Tedavinin hedefi ağrıyı azaltmak ve fonksiyonu artırmaktır; tamamen ağrısızlık garanti edilemez. Yanıt kişiseldir.
İyileşme süresi nedir?
Genellikle haftalar içinde klinik düzelme beklenir; egzersizle desteklendiğinde kazanımlar daha stabil olabilir.
Yan etkiler nelerdir?
Geçici ağrı/hassasiyet, hafif şişlik görülebilir. İşlem steril koşullarda gerçekleştirilir. Hekiminiz bireysel risklerinizi değerlendirir.
Kaç seans gerekir?
Hastanın durumuna göre tek seans yeterli olabilir; bazı protokollerde seri uygulamalar planlanır.