Omurga çökme kırıkları, özellikle yaşlı bireylerde sık görülen bir sağlık sorunudur. Genellikle osteoporoza bağlı olarak gelişen bu kırıklar, şiddetli sırt ağrısına ve yaşam kalitesinde belirgin düşüşe neden olabilir. Peki her omurga kırığı ameliyat gerektirir mi? Bu yazıda, yaşlı hastalarda çökme kırıklarında cerrahi gerekliliği belirleyen kriterleri ele alacağız.

Bu tür kırıklar genellikle basit bir düşme, hatta bazen öksürük gibi düşük enerjili bir travma sonrası bile oluşabilir. Tanı konulmadığında ya da uygun şekilde tedavi edilmediğinde, omurgada kalıcı şekil bozukluklarına ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Bu nedenle erken tanı ve doğru tedavi yaklaşımı büyük önem taşır.

Omurga Çökme Kırığı Nedir?

Omurga çökme kırıkları, omur gövdesinin öne doğru çöktüğü ve yüksekliğini kaybettiği kırık türleridir. Genellikle torakal (sırt) ve lomber (bel) omurlarda görülür. En yaygın neden osteoporozdur. Nadiren travma sonucu da gelişebilir.

Kimler Risk Altındadır?

• 65 yaş üstü bireyler
• Osteoporoz tanısı olanlar
• Kortikosteroid kullanan hastalar
• Önceden kırık geçirmiş kişiler
• Hareketsiz yaşam tarzı olanlar

Belirtiler Nelerdir?

• Ani başlayan sırt veya bel ağrısı
• Boyda kısalma
• Kamburlaşma (kifotik postür)
• Hareketle artan ağrı
• Bazı vakalarda bacaklarda uyuşma, güçsüzlük (nadir)

Ne Zaman Cerrahi Düşünülür?

Cerrahi müdahale, her hastada gerekmez. Ancak aşağıdaki durumlarda ameliyat gündeme gelebilir:

• Konservatif tedaviye rağmen 2–3 hafta içinde ağrının geçmemesi
• Şiddetli hareket kısıtlılığı ve bağımsız mobilitenin kaybı
• Omurga kanalında sinir baskısı oluşması
• Çökme miktarının fazla olması ve ilerleyen şekil bozukluğu
• Multipl kırıkların varlığı veya artan kamburluk

Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri Neler?

• Kısa süreli yatak istirahati
• Ağrı kesici ilaçlar (parasetamol, NSAID, gerekirse opioid)
• Korse kullanımı (özellikle lomber destekleyici)
• Osteoporoz tedavisi (D vitamini, kalsiyum, bifosfonatlar)
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon

Uygulanan Cerrahi Yöntemler

Vertebroplasti:
Kırık omur gövdesine iğneyle girilerek kemik çimentosu enjekte edilir. Amaç omuru sabitleyerek ağrıyı azaltmaktır.

Kifoplasti:
Vertebroplastiden farklı olarak önce omur içinde balon şişirilir, sonra oluşan boşluğa çimento enjekte edilir. Bu sayede çökme kısmen düzeltilir.

Her iki yöntem de minimal invazivdir ve genellikle lokal veya hafif sedasyon altında yapılabilir.

İyileşme Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Hastaların çoğu işlem sonrası 1–2 gün içinde ayağa kalkabilir.
• Yürüme, tuvalet gibi temel ihtiyaçlar kısa sürede karşılanabilir.
• Osteoporoz tedavisi mutlaka başlanmalı ve uzun vadeli takip edilmelidir.
• Evde düşme riskine karşı önlemler alınmalı (halı kaldırmak, ışıklandırma iyileştirmek vb.)
• Egzersiz ve kas kuvvetlendirme programları önerilir.

Yaşlılarda görülen omurga çökme kırıkları genellikle osteoporoza bağlı gelişir ve ağrı ile birlikte yaşam kalitesinde belirgin düşüşe yol açar. Tedavi sürecinde öncelik konservatif yaklaşımlardadır. Ancak bazı hastalarda cerrahi, ağrının azaltılması ve yaşam kalitesinin artırılması için gerekli olabilir. Özellikle minimal invaziv cerrahi yöntemlerle güvenli ve etkili sonuçlar elde etmek mümkündür.